بسیاری از ما احتمالا با نام کروز کنترل آشنا هستیم. اما در گزارشی می‌خواهیم به بررسی کلی سازوکار این سیستم و نحوه‌ی استفاده از آن بپردازیم. با ما در اتکس همراه باشید.
کروز کنترل چیست؟
در یک تعریف کلی، هدف سامانه‌ی کروز کنترل (Cruise Control) ثابت نگه داشتن سرعت حرکت خودرو در مقدار تعیین شده توسط راننده است. این سیستم بدون دخالت راننده و با به کار انداختن سامانه‌ی شتاب‌دهی، می‌تواند سرعت وسیله‌ی نقلیه را ثابت نگه دارد. سامانههای کروز کنترل مدرن مانند یک حلقه‌ی کنترل عمل می‌کنند و می‌توانند میزان هوای ورودی به موتور را کنترل کنند، کاری که در حالت عادی راننده خودرو با پدال گاز انجام می‌دهد.
نحوه‌ی کار با کروز کنترل
راننده می‌تواند با فشار دادن دکمه‌های کروز کنترل، عملکرد آن را برنامه‌ریزی کند. ON، OFF، RESUME، SET/ACCEL و COAST از جمله این دکمه‌ها هستند که در روی فرمان یا دسته‌ی راهنما یا دسته‌ی برف پاک‌‌کن قرار می‌گیرند. در بسیاری از خودروها با زدن دکمه‌ی SET/ACC، می‌توان سرعت خودرو را یک مایل‌برساعت (۱.۶ کیلومتربرساعت) زیاد کرد. اگر پنج بار این دکمه را فشار دهید سرعت خودرو ۵ مایل بر ساعت (تقریبا ۱۳ کیلومتربرساعت) زیاد می‌شود.
دکمه ON/OFF کاربرد زیادی ندارد به همین دلیل در خیلی از خودروها تعبیه نمی‌شود، در عوض هر زمان که راننده ترمز کند این سامانه خود به خود خاموش می‌شود و یا با زدن SET سامانه فعال می‌شود.
با دکمه‌ی SET/ACCEL می‌توان سرعت خودرو را تنظیم کرد. اگر سرعت را روی ۴۵ تنظیم کنید، خودرو با سرعت ۴۵ مایل‌برساعت (۷۲ کیلومتر بر ساعت) حرکت خواهد کرد. اگر این دکمه را فشار دهید و نگه دارید سرعت خودرو به طور پیوسته افزایش پیدا می‌کند. در بسیاری از خودروها اگر دکمه SET/ACCEL را یک بار فشار دهید، یک مایل‌برساعت (۱.۶ کیلومتربرساعت) به سرعت خودرو اضافه می‌شود.
اگر راننده با فشار دادن پدال ترمز یا کلاچ، کروز کنترل را خاموش کرده باشد، می‌توان با زدن دکمه‌ی RESUME به تنظیمات قبلی بازگشت و خودرو دوباره با سرعت تعیین شده حرکت می‌کند.
با نگه داشتن دکمه‌ی COAST از میزان سرعت خودرو کم می‌شود، درست مثل اینکه راننده پای خود را از گاز برداشته باشد. در بسیاری از خودروها اگر یک بار این دکمه را فشار دهید، سرعت به میزان یک مایل‌برساعت (۱.۶ کیلومتربرساعت) کم می‌شود.
پدال ترمز و پدال کلاچ هرکدام یک سویچ دارند که به محض وارد شدن فشار فعال می‌شوند و بدین ترتیب سامانه‌ی کروز کنترل از کار می‌افتد. بنابرین راننده می‌تواند با کوچک‌ترین فشار روی پدال ترمز یا کلاچ، کروز کنترل را غیرفعال کند.
در چه مواقعی از کروز کنترل استفاده نمی‌شود؟
در سرعت‌های زیر ۳۰ مایل‌برساعت (۵۰ کیلومتربرساعت)، واحد کنترل سیستم از فعال شدن کروز کنترل جلوگیری می‌کند و تنها در سرعت‌های بالای ۳۰ مایل‌برساعت (۵۰ کیلومتربرساعت) است که راننده می‌تواند به دلخواه خود، سامانه‌ی کروز کنترل را فعال یا غیرفعال کند. در شرایط بارانی، ترافیک سنگین و در مسیر با پیچ‌های تند، به دلایل ایمنی نباید از کروز کنترل استفاده شود.
سامانههای کروز کنترل به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که با کمترین فشاری روی پدال ترمز و کلاچ غیرفعال می‌شود بنابرین راننده در صورت مشاهده‌ی خطر با عکس‌العمل طبیعی خود می‌تواند کروز کنترل را خاموش کند و فشار دادن دکمه‌ی خاصی لازم نیست. همچنین زمانی که راننده دنده را در وضعیت خلاص قرار می‌دهد سامانه‌ی کروز کنترل از کار می‌افتد.
سازوکار فنی
شرکت‌های خودروسازی مدت‌هاست که از سامانه‌ی کروز کنترل در خودروهای تولیدی خود استفاده می‌کنند و طبیعتا در طول این مدت به علت پیشرفت‌های حاصله در الکترونیک، بهینه‌سازی‌های مختلفی روی این سیستم صورت گرفته است. در نتیجه، سامانههای امروزی پیچیده‌تر هستند و عیب‌یابی آنها سخت‌تر از گذشته شده است. امروزه تولیدکنندگان خودرو از دستگاه‌های پیشرفته برای عیب یابی دقیق سامانه‌ی کروز کنترل بهره می‌برند که با متصل شدن به واحد کنترل اصلی می‌توانند مشکل را ردیابی کنند.
راننده می‌تواند سرعت خودرو را با پدال گاز کنترل کند، با فشار پدال گاز، دریچه‌ی هوا (ساسات) باز می‌شود و خودرو سرعت می‌گیرد. اما کروز کنترل، در صورت فعال بودن، با استفاده از کابل متصل به یک عملگر (actuator) دریچه‌ی هوا را کنترل می‌کند. دریچه‌ی هوا می‌تواند سرعت و قدرت موتور را با میزان هوایی که از خود عبور می‌دهد کنترل کند. دریچه‌ی هوا دربسیاری از خودروها توان خود را از خلا تولید شده توسط موتور می‌گیرد. این سیستم از یک دریچه‌ی کوچک استفاده می‌کند. این دریچه که توسط مدار الکتریکی کنترل می‌شود، می‌تواند میزان خلا در دو طرف را کنترل کند. سیستم تقویت کننده‌ی ترمز نیز از این روش برای تقویت نیروی وارد شده به پدال ترمز استفاده می‌کند.
کروز کنترل تطبیقی (Adaptive Cruise Control)
هم اکنون دو شرکت خودروسازی در حال توسعه سامانه‌ی کروز کنترل تطبیقی هستند. این سامانه‌ی پیشرفته، سرعت خودرو را به صورت اتوماتیک تغییر می‌دهد تا فاصله‌ای مطمئن با خودروی جلویی حفظ شود.این تکنولوژی شامل راداری است که پشت ورودی هوای خودرو تعبیه می‌شود و سرعت و فاصله‌ی خودروی جلویی را محاسبه می‌کند.
سیستم کروز کنترل تطبیقی همان کار سیستم کروز کنترل معمولی را انجام می‌دهد، یعنی به طور پیش‌فرض سرعت خودرو را ثابت نگه می‌دارد، با این تفاوت که اگر فاصله‌ی خودرو از خودرویی که پشت سر آن حرکت می‌کند کمتر از مقدار ایمن شود، این سامانه می‌تواند سرعت خودرو را به گونه‌ای تنظیم کند که فاصله‌ی ایمنی دوباره برقرار شود. در این سیستم از یک رادار، پردازنده‌ی سیگنال‌های دیجیتالی و کنترل‌کننده‌ی طولی استفاده شده است. اگر ماشین جلویی سرعت خود را کم کند یا اگر شی دیگری در مقابل خودرو ظاهر شود، این سامانه سیگنالی به موتور و یا سیستم ترمز‌گیری می‌فرستد تا خودرو شروع به کاهش سرعت کند. بعد از این که وضعیت به حالت عادی برگشت، سیستم کروز کنترل تطبیقی سرعت خودرو را به میزان اولیه می‌رساند.