کنترل پایداری الکترونیکی (ESC) یک ویژگی امنیتی در خودرو است که انحراف خودرو را تشخیص داده و از وقوع آن جلوگیری کرده و یا حتی به بازیابی کنترل خودرو کمک می‌کند. این سیستم در کنار کروز کنترل از مهم‌ترین سیستم‌های ایمنی لازم برای هر خودوریی به شمار می‌رود که در صورت فعال بودن می‌تواند از تصادفات زیادی جلوگیری کند. کنترل خودرو به دلایل مختلفی ممکن است از دست راننده خارج شود که البته متداول‌ترین آن سر خوردن در جاده‌های لغزنده است، در این حالت ESC فعال شده و از انحراف بیشتر خودرو جلوگیری می کند. در این گزارش از اُتکس سعی می‌کنیم به برخی از مهم‌ترین پرسش‌هایی که شاید برای هر یک از علاقمندان به خودرو مطرح شده باشد، پاسخ خواهیم داد. در ادامه با ما همراه باشید.
چرا کنترل پایداری الکترونیکی مهم است؟
در طی یک مطالعه که توسط دولت ایالات متحده سازمان‌دهی شده بود، نشان داده شد که ESC میزان تصادفات تک‌وسیله‌ای (تصادفی که فقط شامل یک وسیله‌ی نقلیه است) را تا ۳۴ درصد برای خودروهای معمولی و تا ۵۹ درصد برای خودروهای SUV (شاسی‌بلند) کاهش می‌دهد. موسسه‌ی بیمه برای امنیت بزگراه‌ها نیز تخمین زده است که ESC میزان تصادف مرگبار تک‌وسیله‌ای را تا ۵۶ درصد و تصادفات شامل چند وسیله‌ی نقلیه را تا ۳۲ درصد کاهش می‌دهد. با اثبات کارامدی این سیستم ایمنی، دولت ایالات متحده استفاده از این سیستم در خودروهای تولیدی سال ۲۰۱۲ و بعد از آن را اجباری اعلام کرد.
کنترل پایداری الکترونیکی چگونه کار می‌کند؟
ESC از سنسورهای مختلفی مانند سنسور سرعت، سنسورموقعیت چرخ خودرو، سنسور انحراف جانبی و بسیاری دیگر استفاده می‌کند تا مسیری که راننده‌ی خودرو انتظار دارد طی شود را با مسیر حرکتی واقعی خودرو مقایسه کند. اگر سیستم تشخیص دهد که انحراف خودرو قریب‌الوقوع بوده و یا اینکه روند انحراف خودرو آغاز شده است (به این معنی که خودرو در مسیری که راننده دستور می‌دهد، حرکت نمی‌کند)، آنگاه سیستم کنترل پایداری، ترمز را به طور جداگانه برای هر چرخ فعال می‌کند تا خودرو دوباره تحت کنترل درآید. نکته‌ی مهم در مورد این سیستم این است که سیستم ترمز به صورت جداگانه برای هر چرخ فعال می‌شود، در حالی که هنگام ترمز گیری توسط راننده‌ی خودرو، ترمز به هر چهار چرخ خودرو اعمال می‌شود. بنابرین می‌توانیم اینطور بگوییم که ESC توانایی کاری را دارد که راننده از انجام آن ناتوان است.
آیا کنترل پایداری الکترونیکی، همان سیستم کنترل کشش (Traction Control) است؟
باید بگوییم که این طور نیست. سیستم کنترل کشش نسبت به لغزندگی چرخ خودرو حساس است (یعنی چرخش درجای لاستیک) و در صورت تشخیص این حالت، با اعمال ترمز به چرخ یا کاهش قدرت موتور انتقال یافته به آن چرخ، حرکت آن را به حالت طبیعی بر‌می‌گرداند. سیستم کنترل کشش می‌تواند در مواردی از بروز انحراف خودرو جلوگیری کند، اما سطح عملکرد آن از ESC پایین‌تر است. در حالت کلی، سیستم ESC به گونه‌ای برنامه‌ریزی شده است که از فعالیت همزمان سیستم کنترل کشش جلوگیری می‌کند، به این صورت که اگر ESC فعال شود، کنترل کشش نمی‌تواند فعال شود و همان کار سیستم ESC را انجام دهد.
آیا داشتن سیستم کنترل پایداری الکترونیکی به این معنی است که خودروی ما هیچوقت از کنترل خارج نخواهد شد؟
باز هم جواب منفی است، حتی با داشتن سیستم ESC نیز ممکن است خودرو از مسیر خود منحرف شود. سرعت زیاد، جاده‌ی بسیار لغزنده و یا لاستیک‌های کهنه و یا بیش از حد باد شده از جمله دلایلی هستند که بر روی عملکرد ESC تاثیر منفی می‌گذارند.
چگونه می‌توان فهمید که سیستم پایداری الکترونیکی خودرو فعال است؟
سیستم‌های ESC تولید شده در کارخانجات مختلف، عملکرد متفاوتی دارند. رانندگان بعضی از خودروها ممکن متوجه تغییر‌مسیر‌های خفیف ناخواسته شوند و یا صدای فعالیت سیستم ترمز ضد‌قفل را بشنوند، با این حال، عملکرد برخی از سیستم‌های ESC به حدی نرم و روان است که راننده نمی‌تواند متوجه فعالیت آن شود. بسیاری از سیستم‌های ESC دارای چراغ هشداری هستند که در صورت فعال شدن سیستم، روشن می‌شوند. در جاده‌های لغزنده (بارانی، برفی یا یخی) احتمال فعال شدن سیستم ESC بالاست. همچنین رانندگی با سرعت بالا در پیچ‌ها، رانندگی در جاده‌های کوهستانی و پر پیچ و خم نیز می‌تواند باعث فعال شدن سیستم شود. بعضی از سیستم‌های کنترل پایداری مطابق با نحوه‌ی رانندگی، عملکرد خود را تغییر می‌دهند.
برنامه‌های کنترل پایداری الکترنیکی به چه مفهومی است؟
سیستم‌های ESC در بعضی از خودروهای پیشرفته به گونه‌ای برنامه‌ریزی می‌شوند که دیرتر از حد معمول فعال شوند، به این معنی که راننده اجازه دارد تا حدی خودرو را از مسیر خود منحرف کند قبل از اینکه ESC فعال شده و خودرو را به مسیر برگرداند. بعضی از خودروهایی جنرال موتورز مانند شورولت کامارو (Chevrolet Camaro)، شورولت کوروت (Chevrolet Corvette) و همچنین خودروهای شرکت کادیلاک مانند ATS-V و CTS-V دارای چند مود برای سیستم ESC هستند که به راننده اجازه می‌دهد تا میزان دخالت و محافظت سیستم ESC را به دلخواه خود تنظیم کند.
شرکت‌های تولید خودرو از اسم‌های مختلفی برای سیستم کنترل پایداری الکترونیکی استفاده می‌کنند، که از آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
استبیلی‌ترک (StabiliTrak)
دستیار پایداری خودرو (Vehicle Stability Assist (VSA))
کنترل پایداری خودرو (Vehicle Stability Control (VSC))
کنترل دینامیکی خودرو (Vehicle Dynamic Control (VDC))
کنترل دینامیکی پایداری (Dynamic Stability Control (DSC))
ادونس‌ترک با کنترل غلتشی پایداری (AdvanceTrac with Roll Stability Control)