در دوئل این هفته، دو خودروی نسبتا ارزان قیمت و کوچک صنعت خودروسازی کشورمان را در مقابل هم قرار داده‌ایم. خودرو‌هایی که از سوی یک خودروساز و با هدف در دست گرفتن و تصاحب سهم بیشتری از بازار خودروی ایران، عرضه شده‌اند. با آکادمی اُتکس همراه باشید تا به بررسی و مقایسه پراید 132 یا سایپا 132 و همچنین تیبا در مقابل هم بپردازیم.
معرفی اولیه
سابقه حضور پراید در چرخه صنعت خودروسازی اکنون به حدود 20 سال می‌رسد. هنگامی که این خودرو در حدود اواسط دهه هفتاد شمسی وارد بازار شد کسی واقعا فکرش را نمی‌کرد که تولید آن تا سال‌های متمادی ادامه‌دار شود. در آن زمان پراید با داشتن فاکتور‌هایی همچون کم‌خرج بودن و قدرت مناسب به سرعت در نزد مردم محبوب و فراگیر شد. در سال 1386، شرکت سایپا پراید را با فیس‌لیفتی تحت نام سایپا 132 روانه بازار کرد. فیس‌لیفتی که برای چهره قدیمی پراید لازم به نظر می‌رسید. اما با ادامه‌دار شدن فرآیند تولید پراید و به‌روز شدن استاندارد‌ها، موج فشار‌ها و انتقادات بر این خودرو بیش از پیش افزوده شد و یکی از مسائل و انتقادات همیشگی به پراید در مقوله ایمنی ضعیف آن بود. این انتقادات به مرور زمان آنقدر شدت یافت تا در نهایت شرکت سایپا در سال 1390 خانواده پراید را تحت یک به‌روز‌رسانی برای افزایش ایمنی و قابلیت‌های دینامیکی با نام خودروهای گروه X100 روانه بازار کرد. خودروهای گروه X100، پراید‌هایی بودند که با بهینه‌سازی هایی در بخش‌های مختلف و تغییر در طراحی کابین راهی بازار می‌شدند. در سوی دیگر این میدان رقابت خودرویی با نام تجاری تیبا قرار دارد. این خودرو که به نقل از سایپا، دومین خودروی ملی ایرانی و اولین خودروی ملی این شرکت بوده در سال 1387 و با نام مینیاتور و شعار تبلیغاتی زیبای ایرانی معرفی‌شد. خودرویی که به وضوح، وجود آن مدیون پراید قدیمی بوده و بر اساس و پایه آن شکل گرفته‌است و انتظارات از آن، به عنوان یک خودروی ملی بسیار بالاست.
عملکرد فنی
در بخش فنی، 132 از همان پیشرانه قدیمی 1.3 لیتری 8 سوپاپه پراید استفاده میکند با این تفاوت که اکنون این پیشرانه از استاندارد آلایندگی یورو 4 بهره‌برده و با کمی بهینه‌سازی در آن، قادر به تولید بیشینه قدرت 71 اسب‌بخار در دور 5250 و تولید بیشینه گشتاور 108 نیوتون‌متر در دور 2750 است. این موتور به مانند نود درصد خودروهای مونتاژ داخل از یک گیربکس 5 سرعته دستی استفاده کرده و قادر به رسیدن به تندی صد کیلومتر در ساعت در مدت زمان حدود 15 ثانیه می‌باشد. با این حال یکی از تقاط قوت این خودرو که سازنده آن به کرات از آن یاد کرده مصرف پایین بنزین آن است به طوری که 132 در صد کیلومتر به صورت سیکل ترکیبی، میانگین 6.8 لیتر بنزین می‌سوازند. البته ذکر این نکته واجب به نظر می‌رسد که در کشور ما همواره "مصرف پایین سوخت مساوی با بازده کم موتور" است و میانگین 6.8 لیتر بنزین برای یک پیشرانه 70 اسبی در مقیاس استاندارد‌های جهانی، رقم آن‌چنان پایینی نیست!
در سوی مقابل، تیبا از یک پیشرانه 1.5 لیتری 8 سوپاپه به‌روز‌تر استفاده میکند. این پیشرانه با استاندارد آلایندگی یورو 4 قادر به تولید ماکسیموم قدرت 87 اسب‌بخار در دور 5300 و ماکسیموم گشتاور تولیدی 128 نیوتون‌متر در دور موتور بالاتر 4000 است. این مشخصات در کنار یک گیربکس 5 سرعته دستی به تیبا، توان رسیدن به سرعت 100 کیلومتر در ساعت را در طی مدت زمان 13.5 ثانیه داده که از این حیث، توانایی‌های فنی تیبا در مقایسه با 132 بهتر ارزیابی می‌شود. البته یکی از گله‌هایی که به این مجموعه وارد می‌شود ناهماهنگی و بد‌جا رفتن بعضی دنده‌ها در گیربکس تیبا است. میانگین مصرف سوخت تیبا نیز به صورت سیکل ترکیبی در صد کیلومتر، اندکی از 132 بالاتر بوده و 7.1 لیتر می‌باشد.
طراحی و امکانات
طراحی فضای بیرونی و بدنه 132 را نسبت به 131 و پراید‌های صبای قدیمی، میتوان کمی اسپرت‌تر و جذاب‌تر دانست. در نمای جلو، تغییر در جلو پنجره و چراغ‌های قدیمی پراید در کنار طراحی مجدد سپر از جمله عناصری‌است که 132 را یک پله نسبت به سایر اعضای خانواده خود جدید‌تر و جذاب‌تر نشان می‌دهد. در نمای جانبی تغییر خاصی جز همرنگ‌شدن زه‌های خودرو با رنگ بدنه مشاهده نشده و همان خطوط ساده و مستقیم، پیکره بدنه و کلیت آن را شکل می‌دهند. با رسیدن به عقب خودرو کمی دامنه تغییرات بیشتر می‌شود، در اینجا شاهد تغییر در گرافیک چراغ‌های عقب معمول پراید در کنار تغییر در فرم صندوق و سپر عقب هستیم. همچنین محل جا پلاک خودرو هم تغییر مکان داده و حالا پلاک خودرو بر روی سپر عقب نصب می‌شود. با باز کردن درب اتومبیل و ورود به کابین با طراحی یکسانی که در سایر اعضای این خانواده قدیمی نیز دیده می‌شود مواجه می‌شویم. البته این طراحی تغییر‌یافته که در تمامی خودروهای خانواده X100 یکسان است رنگ و بوی پراید‌های قدیمی را به فراموشی سپرده و حال کمی کاربردی تر شده‌است. در اینجا فرم کلی داشبرد، کنسول، رودری‌ها و فرمان عوض شده و ورودی‌های هوای دایره‌ای در کنار تغییر در دکمه‌های سیستم تهویه و همچنین پشت آمپر جدید خودرو، از جمله موارد قابل اشاره هستند. البته دامنه تغییرات شامل موارد جزیی‌تری همچون تغییر دکمه‌های داخل خودرو نیز می‌شود. با این حال کیفیت ادوات داخل خودرو همچنان چنگی به دل نزده و شاهد استفاده گسترده از پلاستیک خشک هستیم. صندلی‌های داخل خودرو که اکنون عوض شده کمی راحت‌تر هستند و فضای پا برای سرنشینان جلو قابل قبول بوده اما برای سرنشینان عقب چندان مناسب نیست و فضای خودرو برای نشستن سه سرنشین در ردیف عقب کفایت نمی‌کند. لیست امکانات و تجهیزات ایمنی و رفاهی این خودروی نسبتا ارزان! بسیار خلاصه است : دو کیسه هوا، ترمز‌های جلوی دیسکی مجهز به سیستم ضد قفل ABS و ترمز‌های عقب کاسه‌ای، سیستم ضد سرقت ایموبلایزر، فرمان هیدورلیک، مه‌شکن‌های عقب، چراغ‌های جلو با قابلیت تنظیم زاویه، شیشه بالابر‌های جلو برقی، تنظیم دستی آینه‌های جانبی، صندلی‌های پارچه‌ای، سیستم صوتی با پشتیبانی از پورت USB مجهز به 4 بلندگو، سیستم تهویه دستی و صندوق‌پران. در مقوله ایمنی نیز به گفته مدیران شرکت‌خودرو سازی سایپا، پراید‌های پروژه X100 با ایجاد یک سری تغییرات در ساختار بدنه خودرو و استفاده از ترمز‌های ضد قفل و کیسه‌هوا نسبت به پراید‌های قدیمی ایمن‌تر شده‌اند با این حال در این مورد بحث خاصی وجود ندارد و قضاوت در مورد آن را بر عهده خوانندگان گرامی می‌گذاریم!
در مقابل تیبا، خودروی به اصطلاح ملی سایپا! که بر روی پلت‌فرم پراید مونتاژ می‌شود از طراحی متفاوتی بهره می‌برد و به طور کل، خطوط نرم و با انحنای کم، طراحی پیکره این اتومبیل را شکل می‌دهند. در نمای جلو، جلو‌پنجره کوچک در وسط، در کنار چراغ‌هایی که ارتباط و سنختی با آن ندارند و همچنین مه‌شکن‌های دایره‌ای، چهره تیبا را کمی سردرگم و گنگ نشان می‌دهند. در نمای جانبی خطوط منحنی بدنه خودرو فرم کلی گلگیر‌ها را ترسیم می‌کنند. البته در تیبا بر خلاف 132، رنگ زه‌های جانبی خودرو مشکی بوده و هم‌رنگ بدنه نیست. با رسیدن به عقب خودرو، شاهد دیدن مجموعه نه‌چندان دلچسب چراغ‌های مثلثی عقب در کنار فرم نسبتا بر‌امده صندوق عقب هستیم که فاقد جذابیت بصری خاصی بوده و کمی ناهمگون به نظر می‌رسند. به هر حال، درب خودرو را باز می‌کنیم و وارد کابین می‌شویم. طراحی داشبورد و مجموعه نشان‌دهنده های پشت آمپر تیبا به طور کل با خانواده X100 متفاوت است. البته ظاهر و فرم بعضی ادوات داخل اتاق مانند فرمان، شباهت بسیاری به 132 و سایر خودروهای سایپا دارد. با این حال به وضوح نمایان است که سازنده زمان زیادی را به طراحی داخل کابین خودروی ملی خود اختصاص نداده و با بی حوصلگی ادوات را در کنار هم چیده‌است. کیفیت کلی متریال استفاده شده در داخل اتاق نیز متوسط بوده و باز هم در اینجا شاهد استفاده گسترده از پلاستیک خشک هستیم. فضای داخل خودرو برای سرنشینان جلو خوب بوده و این فضا برای سرنشینان عقب نسبت به 132 کمی مناسب‌تر است با این حال همچنان برای نشستن سه سرنشین بزرگسال کافی نیست. لیست تجهیزات و امکانات ایمنی و رفاهی تیبا از لیست سایپا 132 کمی طولانی‌تر بوده و در آن به مواردی همچون : دو کیسه هوا، ترمز‌های جلوی دیسکی مجهز به سیستم ضد قفل ABS و ترمز‌های عقب کاسه‌ای، سیستم ضد سرقت ایموبلایزر، فرمان هیدرولیک، فرمان هیدرولیک، مه‌شکن‌های جلو، چراغ‌های جلو با قابلیت تنظیم زاویه، شیشه بالابر‌های جلو برقی (برقی در عقب به صورت سفارشی)، تنظیم دستی آینه‌های جانبی (تنظیم برقی به صورت سفارسی)، صندلی‌های پارچه‌ای و تنظیم ارتفاع صندلی راننده، سیستم صوتی با پشتیبانی از پورت USB مجهز به 4 بلندگو، سیستم تهویه مطبوع دستی (سیستم تهویه مطبوع خودکار به صورت سفارشی)، رینگ‌های 14 اینچی آلومینیومی (سفارشی) و صندوق‌پران دیده می‌شود که از این حیث، تیبا در مقایسه با سایپا 132 برتری دارد. در مقوله ایمنی نیز، وضعیت تیبا کمی بهتر از خودروهای گروه X100 بوده و و کمی قابل اطمینان‌تر است.
قیمت‌ها
هم‌اکنون سایپا132 SE با قیمت نقدی 20.692.000 تومان در نمایندگی‌های مجاز سایپا و قیمت حدودی 21.500.000 تومان در بازار آزاد به فروش می‌رسد. همچنین تیبا صندوقدار SX با قیمت نقدی 24.968.000 تومان در نمایندگی‌های گروه خودروسازی سایپا و قیمت حدودی 25.700.000 تومان در بازار خودرو معامله می‌شود.
نتیجه‌گیری
پراید و تیبا هر دو نمادی از خودروهای نسبتا ارزان‌قیمت، کوچک و اقتصادی در بازار ایران هستند. پراید به عنوان نماینده شناخته‌شده و پیشرو در این دسته، سال‌هاست که در بازار ایران حکم‌فرمایی کرده و در طول این سال‌ها با تغییرات کوچک و بزرگ ( اما نه ساختاری ) به دست مصرف‌کننده رسیده‌است. از طرفی تیبا که بر روی پلت‌فرم پراید مونتاژ و عرضه گردیده به گفته مدیر‌عامل سایپا، خودرویی است که به عنوان رقیب پراید در این گروه منظور شده و با چهره‌ای جدید‌تر و امکاناتی بیشتر، سعی در جلب رضایت درصد بیشتری از مشتریان بازار دارد. اما با بررسی بازار خودرو و نگاهی اجمالی به آمار‌های فروش به این نتیجه می‌رسیم که مشتری ایرانی در این گروه، همچنان پراید قدیمی و شناخته‌شده با قدرت و امکانات کم‌تر را به تیبای تازه‌نفس تر با امکانات بیشتر ترجیح می‌دهد و اختلاف قیمت حدود 4 میلیون‌تومانی بین این دو خودرو، نقاط قوت و برتری‌های کم تیبا را به طور کامل توجیه نمی‌کند. با این حال انتخاب با شماست، اگر خواهان خودرویی جدید‌تر و با امکانات کامل‌تر و قدرت موتور بیشتر هستید تیبا را انتخاب کنید، اما اگر شما هم جز آن دسته از افرادی هستید که این اختلاف قیمت و کارایی را منطقی نمی‌دانید، 132 انتخاب مناسب‌تری برای شماست.
| مشخصات | سایپا 132 SE | تیبا صندوقدار SX |
|---|---|---|
| تعداد سیلندر | 4 | 4 |
| حجم موتور (لیتر) | 1.3 | 1.5 |
| تعداد سوپاپ | 8 | 8 |
| حداکثر قدرت (اسب‌بخار) | 71 | 87 |
| حداکثر گشتاور (نیوتون‌متر) | 108 | 128 |
| نوع گیربکس | 5 سرعته دستی | 5 سرعته دستی |
| شتاب صفر تا صد (ثانیه) | 15 | 13.5 |
| حداکثر سرعت | 170 | 190 |
| میانگین مصرف سوخت (ترکیبی) | 6.8 | 7.1 |
| ظرفیت باک (لیتر) | 40 | 41 |
| وزن خالص (کیلوگرم) | 920 | 1000 |
| قیمت (میلیون‌تومان) | 20.690.000 | 24.968.000 |